Wel of niet complimenteren?

Vanmorgen zegde ik mijn yogales af. Ik deed dat met het volgende bericht in Whatsapp:

“ (…) Ik heb besloten om niet te komen. Mijn lijf geeft signalen die ik wil respecteren. Fijne les (…) ”

De reactie was:

“Bedankt voor je bericht”.

Ondanks dat ik weloverwogen mijn keuze had gemaakt, sloop er toch een gedachte naar binnen: Wat vindt ze ervan? Ze zei namelijk niet ook: (…) en wat goed dat je naar je lijf luistert en deze respecteert. De stemmetjes in mijn hoofd (fijn he, dat ego) maakten dat ik nogmaals mijn intrinsieke motivatie achter deze keuze ging aanschouwen en om te voelen wat er bij mij speelde.

Mijn yoga lerares weet precies wanneer wel en wanneer niet een compliment te geven. Weet jij dat ook?

Een compliment is een verbale of non-verbale lovende of vleiende uitdrukking als uiting van waardering voor een prestatie ofwel een beloning voor gedrag. De een geeft vaak een compliment, de ander nagenoeg nooit. Sommigen vinden het fijn om een compliment te ontvangen en vissen zelfs naar deze vorm van bevestiging, de ander weet niet wat ie ermee aanmoet en wimpelt het weg.

Een compliment wordt vaak als iets positiefs gezien; het motiveert, bevorderd een positief zelfgevoel en zelfvertrouwen bij de ander, geeft een goede sfeer, het zorgt ervoor dat iemand gezien en erkend wordt. Het wordt vaak aangemoedigd om te doen zowel privé als op de werkvloer.

Maar is een compliment wel echt zo goed voor iemand als dat het lijkt?

Naast dat het een lovende uitdrukking is, is het een sturende, richtinggevende prikkel; een beleefdheidsvorm c.q. plichtpleging; en een uiting van ‘pleasend’ gedrag. Hierin schuilen een aantal gevaren:

Alle beleefdheidsvormen zijn sturende prikkels en hoewel vaak met bovengenoemde goede bedoelingen van een compliment zijn ze niet altijd even eerlijk en waarachtig en stimuleert het daardoor oneerlijkheid en onwaarachtig gedrag. Vaak wordt een compliment gegeven die niet gemeend is, maar in zo’n geval gezegd omwille van het tonen van zogenaamd respect of uit zelfbehoud.

Door de ander te stimuleren gedrag te vertonen door beloning kunnen negatieve effecten een gevolg zijn zoals: over grenzen gaan; haastig werken en slordigheid wanneer snelheid wordt beloond; vermoeidheid; iets doen wat niet passend is voor de persoon (zich aanpassen) of iets doen wat ten koste gaat van een ander; het maken van keuzes in gedrag op basis van wat het meest lonend is in plaats van waarachtig. Slecht gekozen complimenten kunnen zelfs een negatief zelfbeeld versterken of narcisme in de hand werken.

Door een beoordeling te geven, geef je aan welk gedrag in jouw ogen wel of niet gewaardeerd wordt. Je bent gedrag aan het beïnvloeden op basis van jouw persoonlijke filter en je hoopt dat dit goede gedrag wordt herhaald. Echter, alles wat je goed of niet goed aan de ander vindt gaat over jou. Het gaat over jouw behoefte. In hoeverre zie je dan iemand echt en laat je iemand in zijn of haar waarde? In hoeverre spreek je iemands intrinsieke motivatie aan? En in hoeverre kom je tegemoet aan de werkelijke behoefte van die persoon als je je aandacht alleen richt op het gedrag van de ander? Je kunt je afvragen of dit gedrag wat je graag herhaalt ziet worden gunstig is voor de ander of alleen voor jou.

Het geven van een compliment kan onzelfzuchtig overkomen voor jezelf en de ander, maar bewust of onbewust verwacht je er vaak iets voor terug. Hetzij in de vorm van bepaald gedrag , hetzij in de vorm van een goed gevoel over jezelf, het ervaren van prettige gevoelens, zelf gezien of gehoord worden. Het geven van een compliment doe je niet (alleen) voor de ander, maar (ook) voor jezelf; je voedt je eigen behoefte.

Het versterkt het ego en de overlevingsstrategieën. Het is een strategie om om te gaan met vervulde of onvervulde behoeften. Voor een kind dat de persoonlijkheid nog moet ontwikkelen is een goed gekozen (!) compliment gunstig, maar voor een volwassene die innerlijke vrijheid nastreeft is het geven en ontvangen van een compliment een belemmering op zijn of haar pad naar vrijheid.

Dus, terugkomend op de vraag, is het ontvangen en geven van een compliment echt zo goed voor jou en de ander?

Het is maar net wat je nastreeft. Streef je innerlijke vrijheid na dan niet. Dan is het van belang om te herkennen welke prikkels jou sturen en waar er oneerlijkheid en onwaarachtigheid in is geslopen. Dan is het ook van belang te kijken naar de essentie van de strategie. Wat doet het met je als je een compliment geeft en kies er dan eens voor om eens geen compliment te geven. Wat doet dat met je? Welke gedachtes heb je dan over jezelf? Hoe voelt dat? Kijk ook eens naar wat het met je doet als je eens geen compliment ontvangt. Wat is jouw werkelijke behoefte? Wat wil gezien en gehoord worden? Welke waardes heb je? Wat is er nog dieper dan deze behoefte? Wat voel je daarbij, en wat voel je nog dieper dan dat?

Deze emoties die naar boven komen zijn verbonden met een ervaring uit het verleden waarbij je niet in een bepaalde behoefte werd voorzien. Wil je vrij zijn, je eigen waarachtige keuzes maken en intrinsiek gemotiveerd zijn in dat wat je doet, onafhankelijk van wat anderen van je/ervan vinden? Dan kan ik samen met jou eens kijken wat jou zo hecht aan het geven en/of ontvangen van complimenten.

Wil je echt contact met iemand en werkelijk iemand verder helpen met jouw compliment of beter gezegd met dat wat je wil delen? Kijk dan naar de behoefte (van jezelf en de ander) en niet naar het gedrag. Goed contact heeft de focus op de behoefte en niet op het gedrag. Dat doe je in twee stappen:  

1.     Vraag eerst hoe het voor de ander is.

2.    Uit waar je dankbaar voor bent en welke behoefte er daardoor in jou werd vervuld.

Bijvoorbeeld:

“Hoe was het voor jou om deze tekst helemaal tot het einde te lezen? Dat je het hebt weten vol te houden maakt me blij, want misschien heb ik je mogen inspireren met deze woorden”.

Succes met compliminderen. Heb gewoon lief.

Anouk

Life Coach, Helende Reis Therapeut, schrijver van twee boeken die je hier kan downloaden.